Ιστορικό

Το Βρυσοχώρι είναι ένα ορεινό βλαχόφωνο χωριό κτισμένο σ' ένα καταπράσινο τοπίο με πλούσια βλάστηση, τρεχούμενα νερά και απέραντα δάση, που σήμερα αποτελούν πια μέρος του Εθνικού Πάρκου της Βόρειας Πίνδου.

Νοτιοδυτικά υψώνονται οι πανέμορφες κορυφές της Τσούκα-Ρόσιας και της Γκαμήλας ενώ σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το χωριό και προς τα βόρεια, κυλά ορμητικά τα νερά του ο Αώος ποταμός.

Πότε κτίστηκε ο οικισμός κανείς δεν ξέρει. Αναφέρεται το πρώτον σε χρυσόβουλο Ανδρόνικου του Β' το 1295 και η παλιά βλάχικη ονομασία ήταν ΛΙΑΣΙΝΤΣΑ. Επεκράτησε όμως η εξελληνισμένη ονομασία ΛΕΣΙΝΙΤΣΑ. ΒΡΥΣΟΧΩΡΙ ονομάστηκε το 1927.

Σήμερα αποτελεί Δ.Δ. του Δήμου Τύμφης με έδρα το Τσεπέλοβο του Κεντρικού Ζαγορίου.

Απέχει από τα Ιωάννινα 75 χιλιόμετρα. Εύκολη είναι η πρόσβαση και από τα Γρεβενά, μέσω Βασιλίτσας, μ' έναν δρόμο που συνεχώς βελτιώνεται, καθώς και από την Κόνιτσα, που η οδική αρτηρία είναι ασφαλτοστρωμένη, με υπόλοιπο λίγων χιλιομέτρων χωματόδρομου, καλής όμως βατότητας.

Από τις αρχές του 18ου και το 19ο αιώνα το χωριό παρουσίασε μεγάλη ανάπτυξη και οικονομική ακμή που συνεχίστηκε ως και τις αρχές του 20ου αιώνα και αριθμούσε σταθερά πάνω από 1600 κατοίκους, που σε ορισμένες χρονικές περιόδους έφτασαν και τους 1800.

Ξεκίνησε τότε ένα μεταναστευτικό ρεύμα με προορισμό μέρη περισσότερο εύφορα και φιλόξενα, όπως την Κωνσταντινούπολη, την Ανατολική Θράκη κ.λπ. και οι Βρυσοχωρίτες ασχολήθηκαν κατά κύριο λόγο με το εμπόριο και τις επιχειρήσεις. Πολλοί πλούτισαν. Κανείς όμως δεν ξέχασε τη γενέθλια γη.

Με χρήματα που έστελναν και την προσωπική εργασία των κατοίκων κτίστηκαν και συντηρήθηκαν ωραιότατες εκκλησίες και πέτρινα γεφύρια, στρώθηκαν καλτερίμια, λειτούργησαν σχολεία και έγιναν πολλά κοινωφελή έργα που χαιρόμαστε όλοι μας ως και σήμερα.

Αλλά και στους αγώνες του έθνους δεν υστέρησαν οι Βρυσοχωρίτες. Σε όλες τις προσκλήσεις έδωσαν σθεναρά το παρών τους και άφθονο έχυσαν το αίμα τους.

Το 1940 το Βρυσοχώρι είχε μεταβληθεί σε νευραλγικό κέντρο των ελληνικών δυνάμεων που μάχονταν κατά των Ιταλών και οι Βρυσοχωρίτισσες ήταν οι πρώτες γυναίκες που ζαληκώθηκαν τα πυρομαχικά για να τα μεταφέρουν σε απόκρημνες χαράδρες και απάτητες βουνοκορφές.

Τα γεγονότα αυτής της ταραγμένης δεκαετίας έπληξαν το Βρυσοχώρι και το χωριό κινδύνευσε με ολοκληρωτική καταστροφή.